Kluczbork został założony przez Zakon Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą, którzy zjawili się na Śląsku w 1235 roku. Nawiązując stosunki z księciem Henrykiem II, objęli pod opiekę Szpital św. Elżbiety we Wrocławiu oraz otrzymali zezwolenie na lokację miasta Kluczbork. W akcie założenia z 26 lutego 1253 roku otrzymali prawa rzeszy do miasta, które nazwali Cruceburch, jednak nie udało im się w pełni założyć miasta, dlatego przyjmuje się, że Kluczbork otrzymał prawa miejskie w 1274 r. nadane przez księcia wrocławskiego Henryka IV Probusa.

Kluczbork posiada tradycyjny układ urbanistyczny, tzw. śląski typ rozplanowania, oparty na owalnicowym rozdwojeniu drogi głównej przechodzącej przez śródmieście. Otoczony murami obronnymi miał kształt wrzecionowaty rozciągnięty w kierunku wschód - zachód. Zachowane do dziś, głównie w południowej części miasta, mury zostały wzniesione, prawdopodobnie pod koniec XIV wieku z cegły gotyckiej w układzie tzw. polskim, na podmurówce kamiennej z otoczaków. Opasywały miasto tylko z trzech stron, gdyż od strony północnej znajdowała się drewniana palisada z fosą i naturalne przeszkody jak mokradła i bagna.

Jednymi z najcenniejszych zabytków w Kluczborku są: gotycki kościół p.w. Zbawiciela, XVIII - wieczny ratusz oraz dawny zamek książęcy (obecnie Muzeum im. ks. Jana Dzierżona) wraz z basztą zamkową, przebudowaną w 1907 roku na wieżę ciśnień .