Na wieść o wybuchu Powstania zorganizowano kompanię dolską. Przewodził nią Tomasz Paul, wówczas podporucznik. Źródła historyczne mówią, że ponad stu dolszczan znalazło się w szeregach powstańców. Kompania Tomasza Paula wsławiła się niezwykłą odwagą. Ochotnicy dowiedli jej już na samym początku, podczas ataku na koszary pruskie w Śremie. Tylko nieliczni mieli pistolety czy przestarzałe fuzje, a większość była uzbrojona jedynie w kije. Mimo to w nocy z 29 na 30 grudnia 1918 roku udało im się zdobyć koszary i trzymaną w nich broń. Dolscy powstańcy walczyli potem głównie pod Rawiczem i Zbąszyniem. Dzięki ich heroicznemu zrywowi Wielkopolska stała się wolna od zaborcy.

Wolność nie trwała jednak długo. Przyszedł rok 1939 - wyjątkowo tragiczny dla mieszkańców Dolska. Zaczęły się publiczne egzekucje. Wybranych wzywano na rozmowy na posterunek policji pod pretekstem złożenia wyjaśnień. Tam czekał ich trwający najwyżej kwadrans przewód sądowy, w którym świadkami byli wyłącznie miejscowi Niemcy.

W ten podstępny sposób 20 października rozstrzelano majora Paula a także wielu innych obywateli Dolska i okolic. Zimą tego roku nastąpiło też masowe wysiedlanie. W 1942 roku miała natomiast miejsce kolejna publiczna egzekucja...

Pomnik upamiętnia Bohaterów Ziemi Dolskiej. Odsłonięto go w 1978 roku, a po renowacji rynku odnowiono w roku 2014. Tablicę na granitowym głazie wykonano w Odlewni Żeliwa HCP w Śremie.

Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu "Patriotyzm Jutra".