Projekt świątyni zamówiono u znanego warszawskiego architekta, Leandra Marconiego. Jej budowa trwała dwa lata i pochłonęła 200 tysięcy rubli. Ta pokaźna suma przekroczyła znaczne fundusze zebrane przez zamożnych zwolenników haskali. Dlatego Komitet Budowy Synagogi zmuszony był do pozyskiwania brakujących pieniędzy poprzez pożyczki w obligacjach hipotecznych oraz podczas zbiórek prowadzonych w okolicznych kościołach.
Nową synagogę wzniesiono na planie krzyża łacińskiego w stylu klasycystycznym. Wejście prowadziło przez czterokolumnowy portyk zwieńczony tympanonem. Główny korpus przykryty został czterospadowym, tak zwanym walmowym dachem, i zwieńczony otoczonym balustradą belwederem, czyli nadbudówką. Na jego szczycie wznosiła się kopuła w kształcie zamkniętej korony.
W budynku było 2200 miejsc siedzących. Podzielono go na salę główną dla mężczyzn na parterze oraz galerię dla kobiet. Główna nawa zakończona była półkolistą absydą. Przykładem wspaniałego wystroju wnętrza była wykonana z cedrów sprowadzonych aż z Libanu Arka Przymierza. Ufundowała ją rodzina żydowskich bankierów Natansonów.
Fundatorzy nowej synagogi byli zdecydowanymi zwolennikami asymilacji społeczności żydowskiej. Nie dziwi więc fakt, że w okresie międzywojennym odprawiano w niej nabożeństwa z okazji najważniejszych uroczystości państwowych, takich jak rocznica odzyskania niepodległości czy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Także chrześcijanie chętnie odwiedzali synagogę aby słuchać występów światowej sławy chóru, który przy akompaniamencie organów wykonywał utwory mistrzów muzyki klasycznej.
Największa warszawska synagoga i jeden z najpiękniejszych XIX-wiecznych budynków miasta przestał istnieć podczas II wojny światowej. Plac Tłomackie znalazł się wtedy w granicach warszawskiego getta. Budynek, zdewastowany już w pierwszych latach okupacji, został następnie na krótko ponownie otwarty dla wiernych w roku 1941 za zgodą niemieckich władz okupacyjnych. Synagogą zamknięto jednak ponownie w marcu roku 1942. Początkowo wykorzystywano ją jako miejsce lokowania przesiedlonych do Warszawy Żydów, a następnie jako magazyn zrabowanego mienia żydowskiego.
Po krwawym stłumieniu powstania w getcie Niemcy postanowili ze zniszczenia tej właśnie synagogi uczynić symbol ostatecznej likwidacji żydowskiej społeczności Warszawy. 16 maja 1943 roku budynek wysadzono w powietrze.
Wielka Synagoga
How it working
Aby posłuchać historii pomników w ramach projektu „Poznaj historię” należy wykonać kilka prostych czynności. Poniżej przedstawiamy krótką „instrukcję obsługi” - krok po kroku, tak aby w miarę prosto przedstawić Państwu sposób dotarcia do minisłuchowisk.
Trzeba mieć smartfon z aparatem fotograficznym. Obiektyw aparatu należy skierować w kierunku tabliczki informacyjnej znajdującej się tuż obok pomnika. Poniżej pokazujemy widok samej tabliczki oraz przykładowego jej umiejscowienia przy pomniku Karola Musioła w Opolu.
Po skierowaniu aparatu smartfona na kod QR znajdujący się w prawej części tabliczki na aparacie pojawi się ekran powitalny aplikacji, a następnie ekran z nazwą, zdjęciem pomnika i przyciskiem „START”.
Przycisk „START” uruchamia proces odtwarzania minisłuchowiska.
Następne kroki podpowie nam smartfon po wysłuchaniu historii lub przerwaniu jej odtwarzania. Prosimy o obserwowanie ekranu smartfona!
Inne dostępne opcje: krótka informacja o pomniku, autorze tekstu oraz nagrania, wykaz innych pomników w mieście objętych projektem "poznaj historię", mapka pomników do pobrania, film oraz linki do mediów społecznościowych.
Chciałbyś wdrożyć projekt również w swoim mieście?
ContactZobacz galerię
Pomniki w mieście przypominają nam historię miejsc, ludzi, nawiązują do ważnych wydarzeń. To także dzieła pracy artystów. Brąz, metal, drewno czy beton zamienione w formę pomnikowego obelisku skupiają uwagę. Lubimy przy nich siadywać, fotografować się, umawiać.
Poniżej pokazujemy Państwu, jak reagują osoby słuchające opowieści niemych zazwyczaj pomników. Jak się uśmiechają, zamyślają, czasem dziwią albo bawią…
Partnerzy projektu
Realizacja projektu „Poznaj historię” w każdym z miast wymaga zaangażowania wielu ludzi: programistów, grafików, autorów tekstów, aktorów, realizatorów dźwięku czy osób koordynujących całe przedsięwzięcie. To dzięki nim powstał te projekt.
Naszą ambicją jest, aby jego zasięg stale się rozszerzał. Dlatego dziękujemy obecnym partnerom i zapraszamy kolejne miasta, instytucje oraz firmy i osoby prywatne do współpracy!
Visit Social media:
Share Social media: